16 lipca 1986 roku południowy pociąg osobowy relacji Gorzów Wielkopolski – Kostrzyn n/O prowadziła towarowa maszyna serii Ty2-534 (ex 52 5581).
Parowóz wyprodukowano w zakładach Schichau w 1943 roku. Nosił nr fabryczny 3859. W kostrzyńskiej szopie służył do 20 września 1988 roku. Był to jego ostatni przydział w PKP.
opracowanie: Norbert Tkaczyk, fotografia: Waldemar Michniuk, wszelkie prawa zastrzeżone
Zapraszamy do prześledzenia odtworzonej z wielkim trudem i być może nieścisłościami unikatowej kroniki działalności poszczególnych pociągów pancernych zbudowanych w Hucie w Zawadzkiem. Ten stan rzeczy omówiliśmy w pierwszym odcinku naszej historycznej opowieści o Powstaniach Śląskich. Dzisiejsza, trzecia część traktuje o losach najdłużej i najbardziej aktywnego kolejowego składu pancernego pn. „NOWAK”.
10 maja 1921 – zajęcia warsztatów w Zawadzkiem przez Komisję Grupy Powstańczej „Północ”,
11 maja – sprowadzenie z Tarnowskich Gór do Zawadzkiego zarekwirowanych dwóch parowozów niemieckich serii G7 i G8 (późniejsze serie PKP: Tp1, Tp4), czterech krytych wagonów towarowych, czterech 2-osiowych wapniarek oraz dwóch platform 4-osiowych; wykonanie pomiarów i opracowanie planów konstrukcyjnych przebudowy oraz wyposażenia przez ppor. Kochanowskiego,
12 maja, godz. 13:00 – rozpoczęcie budowy i opancerzanie wagonów kolejowych,
13 maja – montaż 2 francuskich dział górskich i opancerzanie parowozu,
14 maja, godz. 1:00 – zakończenie prac; wyposażenie w karabiny maszynowe; objęcie przez załogę (maszynistą został Piotr Dropała z Żędowic, a palaczami Piotr Staś i Tajbert),
15 maja, godz. 11:00 – uzupełnienie załogi w Lublińcu,
16 maja, godz. 12:00 – wyruszenie z Zawadzkiego do Zębowic z zadaniem zbadania sił wroga i sprawdzeniem czy uszkodzony most nadaje się do ruchu,
godz. 19:00 – powrót na linię frontu,
17 maja, godz. 2:30 – wyjazd w kierunku Kluczborka,
godz. 3:30 – ostrzelanie pociągu pancernego z dział,
ostrzeliwanie kolonii Radawka,
godz. 7:00 – po wycofaniu się wroga powrót na linię frontu,
18 maja, godz. 3:55 – wyjazd z Zawadzkiego do Zębowic,
godz. 4:45 – osiągnięcie posterunku kolejowego 104; ostrzelanie p. p. z karabinów maszynowych ze stacji oraz Malinowa; ostrzelanie budynku stacyjnego,
godz. 9:30 – wyparcie wroga w rejonu Zębowic,
godz. 14:00 – powrót do Zawadzkiego,
20 maja, godz. 3:00 – wyjazd z Zawadzkiego do Olesna,
godz. 4:45 – naprawa torów pod Olesnem,
godz. 15:00 – powrót do Zawadzkiego bez walki,
21 maja, godz. 4:20 – wyjazd na odcinek Fosowskie – Ozimek,
godz. 8:00 – ostrzelanie wroga na dworcu w Ozimku,
godz. 13:00 – powrót do Zawadzkiego,
22 maja, godz. 5:00-14:00 – pogotowie w Ciasnej,
godz. 23:00 – pogotowie w Ciasnej,
23 maja, godz. 5:30 – powrót do Zawadzkiego,
24 maja, godz. 19:00 – dotarcie do posterunku kolejowego 104 w Zębowicach; walka z wrogiem z okolicy Malinowa; pozostanie na linii frontu do godz. 5:00 dnia następnego,
25 maja, godz. 5:00 – powrót do Zawadzkiego,
godz. 21:00 – przejazd do Szymiszowa,
26 maja, godz. 11:00 – powrót do Zawadzkiego bez walki,
28 maja, godz. 19:00 – pogotowie alarmowe na stacji Fosowskie,
29 maja, godz. 3:30-15:00 – pogotowie alarmowe w Sowczycach,
31 maja/1 czerwca (noc) – pogotowie na stacji Zawadzkie,
2 czerwca, godz. 20:00 – pogotowie na stacji Zawadzkie,
3 czerwca, godz. 3:00-14:00 – pogotowie alarmowe w Sowczycach,
5 czerwca, godz. 23:00 – pogotowie alarmowe na stacji Fosowskie,
6 czerwca – zmiana parowozu, a tym samym nazwy na „NOWAK II”,
godz. 3:30 – wyjazd do Tarnowskich Gór,
godz. 4:20 – odebranie z Tworoga dowódcy Grupy „Północ”, Nowaka,
godz. 7:30 – walki na dworcu w Tarnowskich Górach; zdobycie miasta,
godz. 19:00 – powrót do Zawadzkiego,
7 czerwca, godz. 3:30 – wyjazd do Tarnowskich Gór,
8 czerwca, godz. 6:30 – wyjazd z Zawadzkiego do Zębowic,
godz. 13:00 – powrót do Zawadzkiego po walce w okolicach Malinowa,
10 czerwca – przeniesienie do Lublińca,
13 czerwca – ćwiczenia alarmowe,
21 czerwca – przeniesienie do Koszęcina,
1 lipca – powrót do Lublińca,
5 lipca – ostatni transport likwidacyjny do Kielc; udział w uroczystości poświęcenia sztandaru powstańczego i przejazd do Poznania (przez Łódź),
25 sierpnia – w Poznaniu utworzono z niektórych wagonów jednostkę, którą włączono do 1. Górnośląskiego Pułku Pociągów Pancernych WP; pozostałe wagony rozpancerzono i odesłano do Dyrekcji Kolei w Katowicach.
W dalszej części opracowania prześledzimy ocalałe fragmenty kroniki działalności p. p. „Zygmunt Powstaniec”. Zapraszamy do lektury – wiedzy do końca lat’80 XX wieku zastrzeżonej do użytku wewnętrznego PTTK.
Dziś przedstawiamy Państwu wagon restauracyjny zbudowany w Zakładach Cegielskiego w 1932 roku dla Międzynarodowej Kompanii Wagonów w Paryżu – Compagnie Internationale des Wagons-Lits w skrócie CIWL.
Spółka ta zajmowała się obsługą wagonów sypialnych, restauracyjnych oraz luksusowymi pociągami złożonymi z wagonów typu Pullman. Działalność firmy datowana na lata 1926-39, obecna była w wielu krajach Europy.
Tym razem Norbert Tkaczyk zabiera nas w podróż w czasie i prezentuje historię o pierwszym polskim wagonie spalinowym – szybszą wersją Luxtorpedy i “polskim Latającym Ślązakiem”.
Źródło: P.Terczyński „Pierwszy spalinowy” w SYGNAŁY Tygodnik Kolejarza nr 5/1985.